PRZESŁANKI ROZWODU – KIEDY SĄD ORZEKNIE ROZWÓD?
W polskim porządku prawnym małżeństwo może zostać rozwiązane wyłącznie przez sąd. Małżonkowie rozważający rozwód często myślą, że do rozwiązania małżeństwa wystarczające jest złożenie przed sądem oświadczeń o woli zakończenia małżeństwa. Niestety nie jest to takie proste. Sąd, badając możliwość rozwiązania małżeństwa stron określa, czy w stanie faktycznym danej sprawy zaistniały wszelkie przesłanki rozwodu wskazane przepisami prawa, tj. czy wystąpiły pozytywne przesłanki rozwodu oraz czy nie wystąpiły negatywne przesłanki rozwodu.
POZYTYWNE PRZESŁANKI ROZWODU
Do pozytywnych przesłanek rozwodu, które muszą nastąpić równocześnie, należą trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.
Jako zupełny rozkład pożycia małżonków definiuje się sytuację, gdy zerwane zostały wszystkie więzy łączące małżonków, tj. więź duchowa, fizyczna i gospodarcza.
Ustanie więzi duchowej (zwanej także więzią emocjonalną lub więzią psychiczną) polega na zaniku między małżonkami pozytywnych uczuć, w tym zwłaszcza uczucia miłości. Należy podkreślić, że ustanie więzi duchowej między małżonkami nie musi być równoznaczne z ich wrogim nastawieniem do siebie. Małżonkowie może utrzymywać poprawne stosunki (co jest zjawiskiem pozytywnym, zwłaszcza gdy małżonkowie dla dobra małoletnich dzieci utrzymują kontakt i prawidłowe relacje), bowiem nie chodzi o ustanie jakichkolwiek więzi, lecz więzi charakterystycznych dla małżonków.
Ustanie więzi fizycznej związane jest z zanikiem między małżonkami relacji o charakterze intymnym. Również tej przesłanki nie można rozumieć jednoznacznie, albowiem z jednej strony zaprzestanie pożycia fizycznej może nie przesądzać o rozkładzie pożycia małżeńskiego (tak np. z uwagi na stan zdrowia), z drugiej strony także istnienie więzi fizycznej nie jest równoznaczne z brakiem spełnienia tej przesłanki (tak np. gdy do pożycia fizycznego doszło w drodze przymusu).
Ustanie więzi gospodarczej najczęściej związane jest z zaprzestaniem wspólnego gospodarowania środkami pieniężnymi. Najczęściej wiąże się także z wyprowadzką małżonka ze wspólnie zajmowanego mieszkania, ale nie jest to warunek konieczny. W niektórych przypadkach dalsze istnienie między małżonkami pewnych stosunków gospodarczych jest uzasadnione, np. koniecznością wspólnego zamieszkiwania.
Trwałość rozkładu pożycia także nie została zdefiniowana ustawowo. Najczęściej rozumie się ją jako taki stan, w którym powrót małżonków do siebie nie jest już możliwy. Dla stwierdzenia trwałości rozkładu pożycia znaczenie będzie miał także czas, w jakim małżonkowie żyją w rozłączeniu, przy czym konieczny upływ czasu oceniany jest indywidualnie w zależności od sytuacji małżonków – zazwyczaj dłuższy jest w przypadku małżonków z wieloletnim stażem bądź posiadających małe dzieci.
NEGATYWNE PRZESŁANKI ROZWODU
Negatywne przesłanki rozwodu w praktyce rzadko prowadzą do oddalenia powództwa. Dzieje się tak, ponieważ sąd zobligowany jest do badania najpierw pozytywnych przesłanek rozwodu, zaś w przypadku wystąpienia trwałego i zupełnego rozkładu pożycia co do zasady dalsze utrzymywanie małżeństwa nie jest zasadne. Nie jest to jednak wykluczone, albowiem sąd może oddalić powództwo, jeśli:
– wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków lub
– orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub
– rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo drugi małżonek nie wyrazi zgody na rozwód, ale jego odmowa jest w okolicznościach konkretnej sprawy sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Aspekt dobra wspólnych małoletnich dzieci dziecka rozpatrywany jest przede wszystkim na płaszczyźnie emocjonalnej, a nie ekonomicznej. W przypadku wątpliwości, czy dobro małoletnich dzieci nie zostanie zagrożony, sąd może m.in. skorzystać ze specjalistycznej opinii biegłych.
Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego jest pojęciem bardzo płynnym, nawet przy podobnych okolicznościach sąd w jednej sprawie może uznać, że przesłanka ta została spełniona, a w drugiej sprawie przeciwnie. Przykładowo może być to sytuacja porzucenia ciężko chorego małżonka.
Ostatnią negatywną przesłanką rozwodową jest sytuacja, w której z żądaniem orzeczenia rozwodu występuje małżonek wyłącznie winny rozpadu pożycia, a drugi z małżonków nie wyraża zgody na rozwiązanie małżeństwa. Sąd nie zawsze będzie związany brakiem takiej zgody. Jeżeli bowiem sąd dojdzie do przekonania, że brak zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, może orzec o rozwiązaniu małżeństwa.
CZY WARTO SKORZYSTAĆ Z POMOCY ADWOKATA?
Jak widać, w polskim porządku prawnym przesłanki rozwodu nie zostały precyzyjnie sformułowane, każdorazowo są oceniane przez sąd indywidualnie i nawet drobny detal może przesądzić o oddaleniu przez sąd powództwa o rozwód. Obiektywne spojrzenie adwokata pomoże ocenić, czy spełnione zostały wszystkie przesłanki rozwodu, co pomoże uniknąć niepotrzebnych przykrości i stresu związanych z przedwczesnym złożeniem w sądzie pozwu rozwodowego.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej, zapraszam do nawiązania kontaktu z moją Kancelarią Adwokacką w Katowicach.
Jako adwokat świadczę profesjonalną pomoc prawną z zakresu prawa rodzinnego nie tylko na terenie miasta Katowice, ale także miast takich jak Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Mysłowice, Będzin, Czeladź, Siemianowice Śląskie, Chorzów, Tychy, Mikołów, Gliwice, Zabrze.
W kolejnych wpisach dowiedzą się Państwo więcej na temat przygotowania się do sprawy rozwodowej, przebiegu postępowania sądowego oraz możliwych rozstrzygnięć sądu.
