Czy mogę rozwieść się w Polsce, jeśli mój małżonek jest cudzoziemcem? Takie pytanie często zadają sobie Polacy, którzy wzięli ślub z obcokrajowcami. Nierzadko bowiem rozwód w Polsce jest dla nich lepszym wyjściem, czy to ze względu na barierę językową, czy to z uwagi na aspekt ekonomiczny, czy też ze względu na odmienności w sposobie prowadzenia postępowania.

Rozwód w Polsce z cudzoziemcem jest możliwy, jednak po spełnieniu pewnych wymogów określonych przepisami prawa, z uwzględnieniem różnic dla obywateli Unii Europejskiej oraz obywateli państw spoza Unii Europejskiej.

Jeszcze inaczej przedstawia się sytuacja, gdy wprawdzie oboje małżonkami są obywatelami Polski, ale mieszkają za granicą – więcej na ten temat tutaj.

Rozwód w Polsce z obywatelem Unii Europejskiej

W przypadku gdy drugi z małżonków także jest obywatelem Unii Europejskiej, należy kierować się przepisami Rozporządzenia Rady (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 178, str. 1 z późn. zm.).

Zgodnie z przepisami powyższego rozporządzenia, w sprawach dotyczących rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa jurysdykcję mają sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium:

oboje małżonkowie mają zwykły pobyt;
małżonkowie mieli ostatnio oboje zwykły pobyt, o ile jedno z nich tam nadal przebywa;
strona przeciwna ma zwykły pobyt;
w przypadku wspólnego pozwu lub wniosku jedno z małżonków ma zwykły pobyt;
powód lub wnioskodawca ma zwykły pobyt, jeżeli przebywał tam przynajmniej od roku bezpośrednio przed wniesieniem pozwu lub wniosku; lub
powód lub wnioskodawca ma zwykły pobyt, jeżeli przebywał tam przynajmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wniesieniem pozwu lub wniosku, i jest obywatelem tego państwa członkowskiego;
którego obywatelstwo posiadają oboje małżonkowie.

Rozwód w Polsce z obywatelem państwa spoza Unii Europejskiej

W przypadku gdy drugi z małżonków jest obywatelem państwa spoza Unii Europejskiej, sięgnąć należy do art. 1103¹ k.p.c., zgodnie z którym sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:

oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.

Co jeśli drugi małżonek złożył pozew w innym kraju?

Może dojść do sytuacji, w której każdy z małżonków wniesie pozew o rozwód, ale każdy w innym kraju, i każdy z tych sądów będzie sądem właściwym. Wówczas należy trzeba będzie zbadać, w którym sądzie postępowanie rozwodowe zainicjowane zostało wcześniej – w tym sądzie postępowanie będzie się toczyć, a drugi sąd powinien umorzyć postępowanie wszczęte później.

W jakim języku złożyć pozew o rozwód? Jak będzie toczyć się postępowanie?

Osoby zamierzające się rozwieść z obcokrajowcem często zastanawiają się, w jaki sposób przygotować pozew oraz załączane dokumenty.

Pozew składany w polskim sądzie powinien zostać sporządzony w języku polskim, bowiem jest to język urzędowy kraju, w którym składany jest pozew. Podobnie wszystkie załączane do pozwu dokumenty również powinny zostać przetłumaczone na język polski.

Brak znajomości języka polskiego przez drugiego z małżonków nie będzie przeszkodą do prowadzenia postępowania. W sytuacji gdy drugi z małżonków nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, ma bowiem prawo do występowania przed sądem w znanym przez nią języku i bezpłatnego korzystania z pomocy tłumacza (tak stanowi art. 5 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 217 z późn. zm.).

Co do zasady nie będzie także konieczna obecność drugiego małżonka, bowiem sąd ma możliwość przesłuchania go w drodze pomocy prawnej, tj. przed sądem zagranicznym lub polskim konsulem.

Przepisy prawa jakiego kraju będą stosowane przez sąd?

Częstym, ale mylnym przekonaniem jest, że skoro sprawa będzie toczyć się przed polskim sądem, to sąd ten na pewno będzie także prowadził postępowanie rozwodowe na podstawie polskich przepisów prawa materialnego.

O tym, jakie prawo zastosuje sąd, decydować będzie art. 54 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 503), zgodnie z którym rozwiązanie małżeństwa podlega:

wspólnemu prawu ojczystemu małżonków z chwili żądania rozwiązania małżeństwa;
a w razie jego braku: prawu państwa, w którym oboje małżonkowie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa miejsce zamieszkania,
a w razie i jego braku: prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mieli ostatnio miejsce wspólnego zwykłego pobytu, jeżeli jedno z nich ma w nim nadal miejsce zwykłego pobytu;
a w razie braku wszystkich tych podstaw: prawo polskie.

Czy warto skorzystać z pomocy adwokata?

Postępowanie w sprawie rozwodowej zazwyczaj jest trudnym przeżyciem, w którym pomoc profesjonalnego pełnomocnika jest bardzo cenna. Pomoc adwokata może okazać się tym bardziej potrzebna, gdy w sprawie występuje czynnik zagraniczny, co komplikuje całe postępowanie.

Adwokat m.in. pomoże rozwiązać wątpliwości związane z wyborem właściwego sądu oraz właściwego prawa, przygotować odpowiednie dokumenty oraz czuwać nad prawidłowym przebiegiem postępowania.

Nawet jeśli nie zdecydują się Państwo na zlecenie prawnikowi reprezentacji w całym postępowaniu sądowym, bardzo przydatna może okazać się pomoc choćby w samym sporządzeniu pozwu rozwodowego, najważniejszego pisma w całym postępowaniu (więcej na temat sporządzania pozwu o rozwód dowiedzą się Państwo tutaj).

Jeżeli potrzebują Państwo porady prawnej lub reprezentacji w sprawie rozwodowej, zachęcam do kontaktu z moją Kancelarią Adwokacką w Katowicach.

Jako adwokat rozwodowy świadczę pomoc prawną nie tylko dla mieszkańców miasta Katowice, ale także miast takich jak Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Mysłowice, Będzin, Czeladź, Jaworzno, Zawiercie, Siemianowice Śląskie, Chorzów, Tychy, Mikołów, Gliwice, Zabrze i pobliskich.

W innych wpisach dowiedzą się Państwo więcej na temat postępowania w sprawie o rozwód, w tym m.in. na temat przesłanek rozwodu, pozwu o rozwód czy właściwości sądu w sprawach rozwodowych.

* Stan prawny na 05.02.2024 r.