Jak wygląda rozprawa rozwodowa, czyli przebieg sprawy o rozwód

Jak wygląda postępowanie w sprawie o rozwód? Jak przebiega rozprawa rozwodowa? Ile trwa rozprawa? Jak przygotować się do rozprawy sądowej?  Tego rodzaju pytania często zadają osoby, które przygotowują się do postępowania w sprawie o rozwód.

Jak przebiega postępowanie rozwodowe?

Rozprawa rozwodowa jest już swego rodzaju punktem kulminacyjnym postępowania w sprawie o rozwód. To właśnie po przeprowadzeniu rozprawy sąd decyduje, jaki wyrok zapadnie w sprawie. W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy między małżonkami istnieje duży spór, potrzebne może być przeprowadzenie kilku rozpraw, zanim zapadnie ostateczne rozstrzygnięcie. Wprawdzie rozprawa sądowa opiera się na pewnych schemacie, jednak w każdym przypadku może mieć nieco odmienny przebieg.

Postępowanie rozwodowe inicjowane jest złożeniem pozwu przez jednego z małżonków (więcej na temat pozwu rozwodowego przeczytają Państwo tutaj). Po sprawdzeniu warunków formalnych pozwu, sąd przesyła jego odpis drugiej stronie, wyznaczając termin na złożenie odpowiedzi na pozew. Gdy sąd stwierdzi braki formalne pozwu, wcześniej wzywa powoda do ich uzupełnienia i dopiero po usunięciu nieprawidłowości przesyła odpis pozwu pozwanemu. Po wniesieniu przez pozwanego odpowiedzi na pozew (a czasem nawet wcześniej), sąd wyznacza termin rozprawy sądowej. Zazwyczaj pierwsza rozprawa następuje od kilku tygodni do kilku miesięcy od chwili wniesienia pozwu rozwodowego. Czas ten zależny jest m.in. od tego, jak wiele spraw wpływa do danego sądu.

Jak przygotować się do rozprawy?

Po wyznaczeniu terminu rozprawy, sąd wysyła do stron (i ewentualnie także do świadków) pismo z wezwaniem na rozprawę. W wezwaniu wskazany jest sąd, w którym odbędzie się rozprawa (zawsze jest to Sąd Okręgowy – przykładowo Sąd Okręgowy w Katowicach lub Sąd Okręgowy w Sosnowcu), adres sądu, numer sali sądowej oraz termin i godzina rozprawy sądowej.

Czasami w wezwaniu na rozprawę sąd zobowiązuje do przedłożenia dokumentów (np. zaświadczenia o zarobkach). Wówczas należy przygotować te dokumenty wraz z odpisem dla drugiej strony i zabrać ze sobą na termin rozprawy.

Należy pamiętać, aby na rozprawę rozwodową zabrać dokument tożsamości (najlepiej dowód osobisty). Warto mieć ze sobą także pisma procesowe, zwłaszcza własne, tak aby móc szybko zweryfikować stanowisko procesowe oraz wnioski dowodowe (więcej na temat wniosków dowodowych przeczytają Państwo tutaj).

Warto wyjść wcześniej z domu, tak aby móc spokojnie oczekiwać na rozprawę przed salą rozpraw. Należy mieć na uwadze, że często trudno zaparkować w pobliżu sądu. Po wejściu do budynku sądu będzie nas czekała jeszcze kontrola bezpieczeństwa (przejście przez bramki) oraz odnalezienie sali rozpraw, a w gmachach sądowych łatwo się zgubić.

Więcej na temat przygotowania do rozprawy sądowej przeczytają Państwo w kolejnym wpisie.

Kiedy wejść na salę rozpraw i co potem zrobić, czyli wywołanie sprawy rozwodowej

Po odnalezieniu właściwej sali rozpraw warto sprawdzić na wokandzie (czyli liście spraw na dany dzień), czy nasza rozprawa nie została przeniesiona do innej sali rozpraw lub zupełnie odwołana. Często zdarza się, że rozprawy są opóźnione, dlatego nie należy denerwować się, jeśli minęła godzina, na którą zostaliśmy wezwani, a rozprawa nadal się nie zaczęła.

Sygnałem do wejścia na salę rozpraw będzie wywołanie przez protokolanta. W niektórych sądach protokolant wychodzi na korytarz, w innych wzywa na salę przez głośnik umieszczony na korytarzu. Będziemy wiedzieć, że chodzi właśnie o naszą sprawę, bowiem protokolant w komunikacie wymienia nazwiska stron.

Po wejściu na salę należy zająć odpowiednie dla naszej roli procesowej miejsce. Powód (czyli małżonek, który złożył pozew o rozwód) zajmuje miejsce po prawej stronie sądu (patrząc z perspektywy sędziego). Pozwany zajmuje miejsce po lewej stronie sądu (patrząc z perspektywy sędziego).

Rozprawa rozwodowa odbywa się przy drzwiach zamkniętych, wobec czego na sali sądowej oprócz sędziego, dwóch ławników i protokolanta, znajdować powinni się tylko małżonkowie oraz ewentualnie ich pełnomocnicy. Świadkowie wzywani są tylko na czas sprawdzenia obecności i ich przesłuchania. W rzadkich przypadkach w rozprawie uczestniczyć może także prokurator.

Jak przebiega rozprawa rozwodowa?

Sąd najpierw sprawdza, czy na rozprawę stawiły się wszystkie wezwane osoby, często od razu weryfikuje też ich tożsamość na podstawie dokumentów tożsamości. Jeżeli na rozprawę stawili się świadkowie, sąd poprosi ich o poczekanie na korytarzu na wezwanie sądu.

Sąd następnie zapyta powoda, a później pozwanego, o stanowisko procesowe oraz ewentualnie o nowe wnioski, w tym wnioski dowodowe. W przypadku gdy stanowiska stron są sporne, sąd często w tym momencie pyta jeszcze, czy strony widzą szansę osiągnięcia porozumienia – czy to w drodze własnych negocjacji (zdarza się, że sąd zarządza kilka minut przerwy, aby strony mogły jeszcze porozmawiać), czy też w drodze mediacji z osobą trzecią w osobie mediatora.

Należy pamiętać, że za każdym razem, gdy zwracamy się do sądu, powinniśmy wstać. Do sądu zwracamy się wyłącznie zwrotem „Wysoki Sądzie”.

Każda rozprawa przebiega nieco inaczej, w zależności m.in. od stanowiska stron oraz zgłoszonych wniosków dowodowych.

Najczęściej sąd przystępuje do przesłuchania świadków – każdy ze świadków przesłuchiwany jest osobno. Po wezwaniu świadka sąd zadaje mu kilka podstawowych pytań (m.in. o wiek, zawód czy pokrewieństwo ze stronami), ewentualnie na wniosek którejkolwiek ze stron odbiera od świadka przyrzeczenie. Podczas odbierania od świadka przyrzeczenia należy stać.

Następnie świadkowi zadawane są pytania. Najpierw pytania zadaje sąd, później ta strona, która zawnioskowała o tego świadka, a następnie druga strona. Sąd może zadawać także pytania uzupełniająca. Po zakończeniu przesłuchania świadek opuszcza salę rozpraw i wzywany jest kolejny.

W postępowaniu rozwodowym sąd obligatoryjnie przesłuchać musi także strony – najpierw powoda, później pozwanego. W przypadku rozprawy rozwodowej, przesłuchanie stron jest obligatoryjne. Przesłuchanie stron przebiega w podobny sposób jak przesłuchanie świadków. Najpierw sąd zadaje pytania ogólne, później pytania dotyczące sprawy, a następnie pytania zadawać będzie mogła druga strona.

Należy mieć na uwadze, że w sprawach skomplikowanych, gdy strony mają odmienne stanowiska, słuchanych jest wielu świadków, zeznania świadków i stron są obszerne,  sąd najczęściej nie jest w stanie przeprowadzić całego postępowania na jednym terminie. Wówczas często rozprawy odbywają się w kilku terminach. Nierzadko rozprawy odraczane są także z innych przyczyn, przykładowo z uwagi na konieczność przeprowadzenia dowodu (np. opinii biegłego lub OZSS), czy też z uwagi na nieobecność świadka lub strony.

Zamknięcie rozprawy i ogłoszenie wyroku

Po przeprowadzeniu całego postępowania dowodowego, sąd zapyta strony, czy składają jeszcze jakieś wnioski (przy czym na tym etapie postępowania mogą często zostać uznane za spóźnione i pominięte). Sąd zapyta następnie o ostateczne stanowisko w sprawie, po czym zamknie rozprawę i przystąpi do narady nad wyrokiem.

Ogłoszenie wyroku rozwodowego powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Wówczas sąd poprosi strony o opuszczenie sali rozpraw  na czas narady (najczęściej kilka do kilkunastu minut). W celu ogłoszenia wyroku rozwodowego, strony zostaną ponownie wezwane na salę rozpraw. Sąd ogłosi wyrok rozwodowy oraz przekaże stronom odpowiednie pouczenia.

Często zdarza się jednak, że ogłoszenie wyroku odraczane jest na inny termin, co do zasady przypadający nie później niż za dwa tygodnie. Wówczas sąd informuje od razu strony o terminie, godzinie i miejscu ogłoszenia wyroku.

Obecność na ogłoszeniu wyroku rozwodowego nie jest obowiązkowa, sąd wyda wyrok nawet pod nieobecność obu stron.

Czy warto skorzystać z pomocy adwokata?

Rozprawy rozwodowe zawsze, nawet jeśli małżonkowie uzgodnili wspólne stanowisko, obarczone są ogromnym ładunkiem emocjonalnym i stresem. Warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który czuwać będzie nad prawidłowym przebiegiem postępowania i zabezpieczeniem Państwa interesów. Nawet jeśli w czasie rozprawy sądowej wydarzy się coś niespodziewanego, np. druga strona zmieni nagle stanowisko procesowe lub złoży niespodziewany wniosek dowodowy, pełnomocnik będzie wiedział, jak zareagować. Adwokat jest także nieocenionym pomocnikiem w czasie przesłuchania. Gdy zapomną Państwo poruszyć jakiejś istotnej kwestii, adwokat zada odpowiednie pytania i naprowadzi na właściwą odpowiedź. Gdy druga strona lub jej pełnomocnik będą przesłuchiwać czy to Państwa, czy to drugą stronę, czy to świadka w nieodpowiedni sposób (np. zadawać pytania sugerujące lub niestosowne), adwokat może zwrócić na to uwagę Sądu.

Nawet jeśli nie zdecydują się Państwo na zlecenie prawnikowi reprezentacji w całym postępowaniu sądowym, bardzo przydatna może okazać się choćby sama konsultacja prawna lub pomoc w sporządzeniu pozwu rozwodowego.

Jeżeli potrzebują Państwo porady prawnej lub reprezentacji w sprawie rozwodowej, zapraszam do kontaktu z moją Kancelarią Adwokacką w Katowicach.

Jako adwokat rozwodowy udzielam pomocy prawnej nie tylko dla osób z miasta Katowice, ale także miast takich jak Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Mysłowice, Będzin, Czeladź, Jaworzno, Zawiercie, Siemianowice Śląskie, Chorzów, Tychy, Mikołów, Gliwice, Zabrze i pobliskich.

W innych artykułach mogą Państwo znaleźć więcej informacji na temat procesu rozwodowego, w tym m.in. na temat kosztów postępowania rozwodowego czy właściwości sądu w sprawach rozwodowych.